BİLİM TARİHİ Ders Programõ (Kerem Cankoak, Gz 2013)
Hedef: Dersin temel amacõ 21. yzyõla kadar gelen bilim tarihini, gnmz
bilimiyle bağlantõlõ olarak incelemektir.
Bu amala ncelikle bilim tanõmõ tartõşõlarak, modern bilimin
nclleri ve bunlarõn gnmzde
geldikleri son noktalar irdelenecektir.
Başlõca konular olarak fizik/kimya, biyoloji/tõp, matematik ve astronomi esas
alõnacaktõr. Bilim tarihi
boyunca karşõlaşõlan
bilimsel
sorunlar ve zmlerinin inceleneceği ders boyunca, modern bilimin temel
kavramlarõnõn anlaşõlmasõ hedeflenecektir.
Yntem: Derste temel olarak iki kitap izlenecektir, ancak her blm iin ek
okumalar nerilecektir. Derslerin yarõsõ konu anlatõmõ,
diğer
yarõsõ tartõşma şeklinde olacaktõr. Derse katõlõm dev notu olarak
değerlendirilecek olduğundan dersten nce n okumalar yapmak
ok faydalõ
olacaktõr. Ders malzemeleri internete nceden yklenecektir (temel iki kitap
hari).
Kõsaltmalarõn
aõklamalarõ:
T: Derslerden nce okunacak temel metinler
E: Derslerden nce okunacak ek okumalar
V: Derslerden nce izlenecek videolar
BKS: Bilimsel
Kuramlardaki Sorunlar
Temel
Kaynaklar:
1-) Fara, ŌBilim: Drt Bin Yõllõk Bir TarihĶ,
Metis, 2012
2-) S. Hawking, ŌZamanõn Kõsa TarihiĶ, Alfa
Bilim Dizisi, 2013
Ek
Kaynaklar:
1. Reviel Netz , William Noel, ŌArşimetÕin ElyazmalarõĶ, Alfa Bilim Dizisi, 2012
4. Hawking, Ceviz Kabuğunda Evren, Alfa
Bilim dizisi, 2013
5. R. Feynman, Fizik Yasalarõ zerine, Alfa Bilim
dizisi, 2012
6. K. Ford, 101 Soruda Kuantum, Alfa Bilim
dizisi, 2012
7. Jon Queijo, Byk
Buluşlar, Alfa Bilim dizisi, 2011
8. R. Dawkins, Gen
Bencildir, TUBITAK, 2001
9. M. Hoagland, Hayatõn
Kkleri, Alfa Bilim dizisi, 2013
10. J. Monod, rastlantõ
ve Zorunluluk, Alfa Bilim dizisi, 2012
11. S. Blackmore, Mem Makinesi, Alfa Bilim dizisi, 2011
12. R. Aunger, Memetik Evrim,
Alfa Bilim dizisi, 2012
13. G. Miller, Tketimin Evrimi, Alfa Bilim
dizisi, 2012
14. R. Carter,ĶBeyin
KitabõĶ, Alfa Bilim Dizisi, 2012
15. A. Koob,
Dşncenin Kkeni, Alfa Bilim dizisi, 2011
16. C. Keysers, Empatik Beyin, Alfa Bilim dizisi, 2011
17. P. Churchland,
Gvenen Beyin, Alfa Bilim dizisi, 2012
18. R. Kurzban, Neden
Herkes İkiyzldr, Alfa Bilim dizisi, 2012
19. D. Dennett, Aklõn
Trleri, Varlõk, 2001
20. A. Sokal,
Şakanõn Ardõndan, Alfa Bilim dizisi, 2011
1.
Giriş
Dersin tanõtõmõ, bilim kavramõna
giriş; tartõşma şeklinde.
2.
Antik
ağ
Kaotik evren grşnden teleonomik evren anlayõşõna doğru.
Presokratikler, Sokrates,
Aristoteles, PtolemaiosÕun Gkyz sistemi,
Hipokrat
BKS: gezegenlerin ters hareketleri
V: Agora (Holywood filmi)
Yõldõz Kapõlarõ
Bilinen Evren National
Geographic
Buyuk Dunya
Tarihi-Bolum
BBC.Light.Fantastic.1of4.Let.There.Be.Light.DVB.XviD (english)
Changeuniversep (ilk blmler)
T: Fara, Blm
I: Kkenler, Blm II Etkileşimler (¤2 in)
Hawking, Zamanõn Kõsa Tarihi, ¤1
E: Netz & Noel, ArşimetÕin El Yazmalarõ (s. 151-170), (s. 195-216)
J. Queijo, Byk Buluşlar
(s. 1-22)
J.
Monod, Rastlantõ ve Zorunluluk (s. 1-30)
3.
Arap bilimi
ve ortaağ
8. – 15. yzyõl arasõ Doğuda
bilim. Optik, tõp, matematik, biyoloji
V: (Andalus) Endülüs
İslam Medeniyeti Bilim Kültür
Tarihi Belgeseli
The Genius of Omar Khayyam
T: Fara,
Blm II Etkileşimler (¤3
İslam, ¤4 İlim, ¤5 Avrupa, ¤6 Aristoteles, ¤7 Simya)
E: J. Freely, AleaddinÕin
Lambasõ (tm kitaptan, serbest okumalar)
4.
16. Ve 17.
yzyõlda Avrupa bilimi
Ptolemaios sisteminin sorunlarõ,
Bacon, Koperniki sistem, Galile
Galileo, Kepler, Newton, Young, Huygens,
Roemer
BKS: Mutlak uzayõn yokluğu problemi (Newton);
belirlenimciliğin kanõtlanamazlõğõ
V: The.Story.of.Science.Power.Proof.and.Passion. (BBC-English)
gravity-BBC (Trke altyazõlõ)
Discovery 100 Greatest
Discoveries 1of9 Astronomy
Einstein.in.Buyuk.Fikri.Turkce
Tufek-Mikrop-Celik-
T: Fara, Blm III Deneyler (¤1, ¤3, ¤4, ¤5, ¤6,
¤7)
Hawking, Zamanõn Kõsa Tarihi, ¤2 (ilk yarõ)
E: J. Gribbin, Derin Basitlik (s. 1-58)
R.
Wesfall, Modern Bilimin Oluşumu (s. 1-28)
5.
18 ve 19.
yzyõlda bilim
Newtoncu mekanik, atom kuramõna doğru, gazlar,
biyoloji, belirlenimci evren grş.
Newton'un evreni, yer-gk yasalarõnõn birleşmesi, optik (Young,
Huygens)
Mekaniki bilim (Toricelli,Pascal, Boyle);
biyoloji (botanik, taksonomi, Lineus, zooloji), tõp
alanõndaki gelişmeler.
BKS: 3-cisim sorunu,
V: Einstein.in.Buyuk.Fikri.Turkce
BBC-Atom
The.Story.of.Science.Power.Proof.and.Passion
T: Fara, Blm
IV Kurumlar (¤1, ¤4, ¤5, ¤6, ¤7)
E: R.
Wesfall, Modern Bilimin Oluşumu (s. 50-125),
(s. 142-189)
Feynman,
Fizik Yasalarõ zerine (s. 1-44)
J. Queijo, Byk Buluşlar
(s. 23-88)
J.
Gribbin, Derin Basitlik (s. 59-97)
6.
Evrim kuramõ
Charles Darwin, Mendel ve
sonrasõ
BKS: Kalõtõmõn
aktarõlma mekanizmasõ
V: Charles
Darwin & The Tree of
Life HDTV
T: Fara, Blm
V Yasalar (¤5)
E: R.
Dawkins, Gen Bencildir (s. 1-81)
7.
19
yzyõldaki problemler ve 20. Yzyõldaki zmleri
20 yy' a girerken
2 byk fizik devrimi:
zel grelilik
ve Kuantum fiziğinin doğuşu;
atom kuramlarõ,
Canlõlõk,
genetik; entropi, esir, grelilik, uzayzaman,
BKS:
Elektromanyetik kuramõn Newton mekaniğiyle uzlaşmamasõ
V: Einstein.in.Buyuk.Fikri.Turkce
Einstein, Albert Einstein'in hayatõ (History Channel)
Atom (BBC-english)
BBC Horizon - What
on Earth Is Wrong with Gravity (Trke altyazõ)
Genel Grelilik Kuramõ
T: Hawking, Zamanõn Kõsa Tarihi, ¤2 (ikinci yarõ)
Fara, Blm V Yasalar (¤6, ¤7), Blm VI Grnmezler (¤1, ¤2)
E: Hawking,
Ceviz Kabuğundaki Evren (s. 1-34)
8.
Termodinamik
ve kaos kuramõna giriş
Clausius, Boltzmann,ÉPoincare, Gdel, Turing, Neumann
BKS: Zaman oku (Newton
mekaniğinde zaman okunun olmamasõ)
V: BBC.Dangerous.Knowledge.(english)
T: Hawking,
Zamanõn Kõsa Tarihi, ¤9
E: J.
Gribbin Derin Basitlik (s. 1-59), (s. 99-179)
9.
Kuantum
devrimi
Kara cisim õşõmasõ, Planck, Einstein, Bohr, Heisenberg.
17. yzyõldan 20. Yzyõla
kadar hkm sren belirlenimci evren anlayõşõnõ ile gnmzdeki
belirlenemezci evren
anlayõşlarõ
karşõlaştõrõlarak, modern bilimin kendiliğindenlik kavramõ
tartõşõlacaktõr.
BKS: Kauntum fiziğinde gereklik problemi, yerelliğin
olmamasõ, dolanõklõk
V: The Elegant
Universe (Trke altyazõlõ)
bbc.horizon.parallel.universes (english-trke altyazõ)
T: Fara, Blm VI Grnmezler (¤3, ¤7),
Hawking, Zamanõn Kõsa Tarihi, ¤4
E: Ford,
101 Soruda Kuantum (s. 1-23)
10. Kozmoloji ve paracõk fiziği
Genel Grelilik, Byk Patlama kuramõ, CERN deneyleri
Einstein ve genişleyen evren, Byk Birleşik
Kuram
BKS: Ktleekimin kuantum kuramõnõn olmayõşõ
V: Byk_patlama_nedir_Nasil_olmustur_1._b_l_m (National Geo)
BBC_Space_Belgeseli_01.Star_Stuff_Y_ld_z_Maddesi_BL_01 (Trke altyazõlõ)
Death Of The Universe - Evren'in Ölümü
Discovery 100 Greatest
Discoveries 8of9 Physics
Higgs-Her Şeyin
Teorisi
Science Evren Buyuk
Patlama
T: Fara, Blm VI Grnmezler (¤4), Blm VII Kararlar (¤3)
Hawking, Zamanõn Kõsa Tarihi, ¤3, ¤5, ¤6, ¤11
E: Hawking,
Ceviz Kabuğunda Evren (s. 37-108)
11. Genetik
DNA, ikili sarmal, genetik biliminin doğuşu ve 21. yzyõldaki
durumu
BKS: Gen
sayõsõnõn azlõğõnõn karmaşõk canlõlarõ aõklayamayõşõ
V: Bilimin_Ta_Kendisi_Yasamin_Dogusu
(National Geo)
BBC Horizon - The Blind Watchmaker (Richard
Dawkins,1987)
David_Attenborough_s_First_Life
T: Fara, Blm VI Grnmezler (¤5, ¤6), Blm VII Kararlar
(¤2),
E: J.
Monod, Rastlantõ ve Zorunluluk (s. 31-62)
M.
Hoagland, Hayatõn Kkleri
(s. 1-48)
J.
Queijo, Byk Buluşlar (s. 171-203)
12. Modern nroloji
20 yzyõldaki nrolojik keşifler ve zihin felsefesine etkileri.
Beynin yapõsõ, nronlar, gliya, ayna
nronlarõ, nro-ileticiler; bilin sorunu.
V: BBC - İnsan Beyni - 1_3
(Akõllan)Türkçe
Understanding_the_Brain_A_work_in_progress_-_Professor_Keith_Kendrick
T: A. Koob, Dşncenin Kkeni (s. 1-31)
E: P. Churchland, Madde ve Bilin (1-35)
P.
Churchland, Gvenen Beyin (s. 1-42)
C.
Keysers, Empatik Beyin (s. 1-23)
R. Carter,ĶBeyin KitabõĶ (giriş,
s. 8-9,
s. 40-41,
s. 68-69,
s. 192-193,
s. 148-149)
13. Modern evrim kuramõ ve disiplinlerarasõ
etkileri
antropoloji,
evrimsel psikoloji, memetik
V: BBC Mağara Adamõ 1&2 (Trke)
Chimps Nearly Human
(2009) - Şempanzeler Neredeyse İnsan (Nat Geo)
BBC.-.The.Human.Desmond-Morris.english
Seksin Evrimi
T: R.
Dawkins, Gen Bencildir (s. 307-325)
E: S.
Blackmore, Mem Makinesi
(s. 1-86)
R. Aunger, Memetik Evrim (s.
1-65)
G.
Miller, Tketimin Evrimi (s. 1-62)
D.
Dennett, Aklõn Trleri,
(s. 1-67)
R. Kurzban, Neden Herkes İkiyzldr (s.
1-65)
14. Bilim tarihinin değerlendirilmesi: bilim felsefesi
tartõşmalarõ
Modern bilimlerde kendiliğindenlik
ve belirlenemezcilik.
İlk yasalar??
V: what-science-is-and-evolution
T: Hawking, Zamanõn Kõsa
Tarihi, ¤12
E: A. Sokal,Şakanõn Ardõndan (s. 179-285)