Çalakalem  (Scribblings)       Taner Derbentli

             Bu sayfada değişik konularda ayda bir yazdığım kısa yazıları bulacaksınız.
             (On this page you will find short articles that I will monthly write on various topics.)
             Yazıları okumak için aşağıdaki konu başlıklarını tıklayınız.
             (To read the articles plase click the headings below.)
             Yazıların iki dilde olmasının bir nedeni de İngilizce hazırlık öğrencilerine yardımcı olmaktır.
             (One reason for the articles being in two languages is to help the English preparatory students)

             Carnot and Mozart (Carnot and Mozart)             Genel Seçimler (General Elections)
             Eğitimin Kalitesi (Quality of Education)               Anneanne (Grandmother)
             Şok ve Dehşet (Shock and Awe)                        Otuz Yıl (Thirty Years)
             Kuymak (Kuymak)                                               Cumhuriyet (The Republic)
             Enerji ve Toplum (Energy and the Society)        Ölçek (Scale)
    

  Şok ve Dehşet                                Shock and Awe

    
    20 Mart 2003 sabahı Bağdat' ın Amerikan kuvvetlerince bombalandığı haberleriyle uyandık. Günlerce sürecek bu operasyona "Şok ve Dehşet" adı konmuştu. Televizyonda Bağdat' tan verilen görüntüler bu nitelemeyi doğruluyordu, ancak gene de Amerika' nın 'dehşet' sözcüğünü kullanmayacağını düşünerek bu operasyonun orijinal adını merak ettim. Kısa bir süre sonra 'dehşet' in 'awe' sözcüğünün karşılığı olarak kullanıldığını öğrendim. Webster sözlüğünde 'awe', bir şeyden aynı zamanda hem korkmak hem de hayranlık duymak, biçiminde açıklanmıştı. ABD' nin korku ve hayranlık uyandırmasını istediği neydi ? Askeri gücü mü ? Saddam' ı devirmekteki kararlılığı mı ? Veya Joseph S. Nye' ın 'soft power' olarak nitelediği ve Amerika'nın bilimde, sanatta, teknolojide eriştiği ve bugüne kadar hepimizin korkmadan hayranlık duyduğu güç mü?
    Savaş 9 Nisan günü Amerikan birliklerinin Bağdat' a girmesi ve Saddam' ın heykellerinin devrilmesiyle sona erdi. 20 Mart ile 9 Nisan arasında çok insan öldü, daha çok insan yaralandı ve savaş sonrası süreç başladı. Bağdat' ın ve diğer Irak kentlerinde müzelerin, resmi dairelerin, evlerin yağmalanmasıyla başlayan bu süreç sanırım çok uzun sürecek. Benim öngörüm demokrasi, insan hakları ve bireysel özgürlüğün çok uzun yıllar Ortadoğu'nun bu bölgesine uğramayacağı yönünde. Bağdat' ta savaşın tüm sıkıntıları ve dehşeti yaşanırken, kendimi benim değerlerimi paylaşan, günlük yaşamı benim gibi işinin çevresinde şekillenen, ülkesini seven Iraklı bir profesörün yerine koydum. Kimbilir Saddam döneminde izlenmiş, siyasal özgürlükleri kısıtlanmıştı. Ülkesinde demokrasinin yerleşememiş, halkının kalkınamamış olmasından dolayı acı duymuş ama fazla birşey yapamamıştı. Bu kez ülkesinin işgal edilmiş, yağmalanmış olması nedeniyle bir kez daha acı çekiyordu.
    Yıllar sonra toz duman dağıldıktan sonra, bu savaşın neden yapıldığı, hangi sonuçlara yol açtığı, amacına ulaşıp ulaşmadığı daha iyi değerlendirilebilecek. Ancak hepimizin, doğal olarak da en çok Birleşmiş Milletlerin, dünyanın her yerinde çatışmalara yol açabilecek bazı konuların üzerinde düşünmesi gerekiyor. Bunlar arasında öne çıkanlar kanımca şöyle sıralanabilir: Bireysel özgürlükler, eğitimde fırsat eşitliği, kültürel haklar, ulusal sınırların niteliği, yeryüzünün korunması ve kaynakların paylaşımı.
    Bağdat, eski çağlarda yakınlarında Babil' in asma bahçelerinin yer aldığı, 700' lü yıllarda Abbasiler tarafından yeniden kurulan ve binbir gece masallarının yaşandığı dönemde zenginliğin doruğuna ulaşan, 1258'de Moğol istilasına uğrayıp, yıkılan yakılan Bağdat............ Acaba Bağdat için uygarlığımızın bir simgesi diyebilir miyiz ?
          (28 Nisan 2003)     
          
    We woke up on March 20, 2003 with the news that Bagdat was being bombed by the American forces. The operation, which was to continue for days was named 'Şok ve Dehşet'. I literally translated that as 'Shock and Horror'. The pictures from Bagdat verified the translation but at the same time I wandered why the United States used such a name for the operation. Later on I found out that the name of the operation was 'Shock and Awe'. The Webster's dictionary defines 'awe' as a mixed feeling of reverence, fear and wonder. What was the object to which the United States wanted us to look in awe ? The military power ? Determination in toppling Saddam ? Or the might that the United States has reached in science, arts and technology, which Joseph S. Nye calls 'Soft Power'and which we had admired but not feared until today ?
    The war ended on April 9, with the US troops entering Bagdat and toppling down the monuments of Saddam. Many people died, more were wounded between March 20th and April the 9th. The aftermath of war started with the looting of museums, public places, houses. Aftermath which in my opinion will last very long. My foresight is that democracy, human rights and liberty will not pass through this part of the world for many long years. As the troubles and horror of the war was being lived in Bagdat, I put myself in place of an Iraqi professor, who like me shaped his life around his work, who shared similar values and who loved his country. Possibly, he was scrutinized under the Saddam regime and his political rights were limited. I am sure that widespread poverty and absence of democracy in his country had troubled him, and he felt pain because he could not do much about it. This time he was anguished by the invasion and looting of his country.
    Future years will give us a better understanding of why this war was made, what its results were and whether or not it reached its objective. But all of us, especially the United Nations, will have to think on issues which may be sources of confrontation all over the world. Some of these are: Personal liberties, equal oppurtunity for education, cultural rights, the interpretation of national boundaries, natural conservation and sharing of resources.
    Bagdat in early ages was a city nearby the hanging gardens of Babil, it was destroyed and later reconstructed by the Abbasis in the eight century, reached the summit of its wealth in the time that stories of one thousand and one nights were told. In 1258 it was burned and looted by the Mongolians.......... Can we look at Bagdat as a symbol of human civilization ?
          (April 28,2003)