Çalakalem  (Scribblings)       Taner Derbentli

             Bu sayfada değişik konularda ayda bir yazdığım kısa yazıları bulacaksınız.
             (On this page you will find short articles that I will monthly write on various topics.)
             Yazıları okumak için aşağıdaki konu başlıklarını tıklayınız.
             (To read the articles plase click the headings below.)
             Yazıların iki dilde olmasının bir nedeni de İngilizce hazırlık öğrencilerine yardımcı olmaktır.
             (One reason for the articles being in two languages is to help the English prep students)

             Carnot and Mozart (Carnot and Mozart)             Genel Seçimler (General Elections)
             Eğitimin Kalitesi (Quality of Education)               Anneanne (Grandmother)
             Şok ve Dehşet (Shock and Awe)                        Otuz Yıl (Thirty Years)
             Kuymak (Kuymak)                                               Cumhuriyet (The Republic)
             Enerji ve Toplum (Energy and the Society)        Ölçek (Scale)
    

Carnot ve Mozart                           Carnot and Mozart

    Makine mühendisliği ile ilgilenen herkes Carnot makinesini veya çevrimini bilir. Carnot makinesi bir kurgudur. Soyut bir modeldir, bir düşüncedir. Bu makine ile özdeş çevrime göre çalışan bir ısı makinesi, yüksek sıcaklıkta aldığı ısıl enerjiyi en yüksek verimle işe dönüştürür. Termodinamiğin birinci yasası bir korunum yasasıdır. Zamana göre değişmeyen bir sistemde, sisteme giren ve çıkan enerjilerin eşitliğini gerektirir. Termodinamiğin ikinci yasasının özünde ise en iyi kavramı vardır.Nicolas Leonard Sadi Carnot, 1796 ile 1832 yılları arasında yaşamış bir Fransız mühendisi ve bilim adamıdır. Carnot çevrimi termodinamiğin ikinci yasasının temelini oluşturmakla kalmamış, kanımca
Lord Kelvin' in (1824-1907) termodinamik sıcaklık ölçeğinin, Clausius'un (1822-1888) entropi tanımının da yolunu açmıştır. Otto ve Diesel çevrimleri (motorları) Carnot çevriminden yararlanmıştır. Carnot' un yazdığı Isının İtici Gücü Üzerine Düşünceler adlı kitabı, bugün de termodinamik alanında çalışan bilim insanlarına esin kaynağı olmaktadır.
    Mozart' ı bilmeyen var mı? 1756 ile 1791 arasında yaşamış bu piyanist ve bestecinin eserleri çağının çok ötesine taşmıştır. Her ne kadar Haydn (1732-1809) senfoninin babası olarak bilinse de, Wolfgang Amadeus Mozart'ın eserleri sonraki bestecileri kanımca çok daha fazla etkilemiştir. Mozart' ın sol minör 40. senfonisiyle 21 ve 23. piyano konçertoları bence müziği romantik çağa taşıyan eserlerdir. Mozart müziğinde çocuksu mutluluğu, gençliğin coşkusunu ve olgunluğun hüznünü aynı ölçülerde yansıtan bir bestecidir.
    Bu yazıda Carnot ve Mozart' ı birlikte anmanın iki nedeni var. Birincisi her ikisinin de yaşamlarının çok kısa oluşu. İkincisi de üretttiklerinin maddi karşılıklarını başkalarının kazanmış ve kazanıyor olmaları. Demek ki fiziksel yaşamın kısa olması veya parasal kazancın azlığı yüzyıllarca yaşamak için engel olmayabiliyor. Carnot ve Mozart' ın yapıtları bugün de bizi düşünmeye, duymaya davet ediyor. Carnot'suz ve Mozart'sız bir evren düşünebiliyor musunuz ?
               (18 Eylül 2002) 		         Everybody who is involved with mechanical engineering knows the Carnot engine or the cycle. It is a fancy of the mind, an abstract model, an idealization. A heat engine that works according to the cycle that bears the same name, transforms to work the greatest fraction of the heat that it receives at a high temperature. The first law of thermodynamics is a conservation law. For a system at steady state, the energies that enter and leave the system must be equal. The second law of thermo
dynamics searches for the best. Nicolas Leonard Sadi Carnot who lived between 1796 and 1832 was a French engineer and scientist. The Carnot cycle not only laid the foundation for the second law of thermodynamics, but also opened the way for the thermodynamic temperature scale of Lord Kelvin (1824-1907) and the definition of entropy by Clausius (1822-1888). Otto and Diesel cycles (engines) also utilized the Carnot cycle. The book, Reflections on the Motive Power of Heat, even today provide new ideas for those working in the area of thermodynamics.
    Is there anyone who does not know Mozart ? The works of this pianist and composer who lived between 1756 and 1791 are esteemed as much today as it was then. Although Haydn (1732-1809) is known as the father of symphony, I believe the works of Wolfgang Amadeus Mozart influenced the later composers more. 40th symphony in G minor and the piano concertos 21 and 23, in my opinion carries music to the romantic age. One can find the joy of childhood, the ecstacy of youth and the deep reflections of a middle aged in Mozart's music.
    There are two reasons for thinking Carnot and Mozart together in the same article. First of all they both lived very short lives. Secondly the monetary rewards of their works were mostly collected and is still being collected by others. We can perhaps say that the shortness of life or not having plenty, are no barriers for large achievements. The works of Carnot and Mozart still invite us to think and feel. Can you imagine a universe without Carnot and Mozart?
          (September 18,2002)