Lilypond			Frescobaldi
Nota Arşivleri	Osmanlı - Türk Mûsikî		Osmanlı - Türk Mûsiki Biçimleri
N e f e s
Segah Nefes ( Aşkın Aldı Benden Beni ) (Yunus_Emre)		Uşşak Nefes ( Haydar Haydar ) ( Nesimi )
Klasik Türk müziğinin dini - tasavvuf konusundaki bir beste ve şiir çeşididir. Mesela Yunus Emre'nİn bütün şiirleri İlahi - nefes şeklindedir. Nefesler daha sonraları Bektaşi şiir ve müziğine has bir şekil olmuştur. Edebiyat terimi olarak ise daha çok Alevi-Bektaşidergahlarında ayin-i Cem sırasında hususi bestelerle, saz eşliğinde ve genellikle bir makam ile okunan nükteli, zarif, yer yer laubali ifadeler de ihtiva eden manzumelere denir. Şekil bakımından halk edebiyatı nazım türlerinden koşma gibi dörtlüklerden meydana gelen nefesler, genellikle hece vezni ile yazılırdı. Nefesler, ele aldıkları konulara göre aşıkane, kalenderane, felsefi veya didaktik mahiyette hicviyye, medhiyye ve mersiyetarzında olabilecekleri gibi, "insan-ı kamil" hakkında veya "On iki imam" hakkında yazılmış da olabilirdi. Bu grupta yer alan nefeslerden sırf okunmak için yazılanlara "nutuk", terennüm edilmek (ezgi ile söylemek) için söylenenlere ise "nefes" denirdi. Nefeslerin büyük bir kısmında insandan, insanın özelliklerinden, yeryüzündeki varlıklar içinde en yüce mahluk oluşundan, yani ilahi bir yanı bulunuşundan bahsedilirdi. Bundan başka daha çok Bektaşilerin kendi tarikat, inanç ve düşünce sistemiyle ilgili temaları işleyen nefesler, diğer bir ifade ile Bektaşi tarikatına mahsus ilahilerdir. Bektaşiler bu şiirlere, Cenab-ı Hakk'ın ilhamı ile söylendiğine inandıkları için "nefes" adını verirler. Alevi şairlerin söylediği ilahilere ise "deme" denir. Hecenin 7, 8, 11'li ölçüsüyle yazılanlar olduğu gibi aruz vezni ile de yazılan nefesler vardır. Nefesin kafiye düzeni koşmanınki gibidir. Nazım birimi genellikle dörtlük şeklindedir. Nefesler, en az 3 olmak üzere 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ve daha fazla dörtlükten meydana gelmektedir. Türk tekke edebiyatının bellibaşlı örneklerini meydana getiren nefeslere yeryüzünde başka hiçbir milletin edebiyatında rastlamak mümkün değildir. Türk edebiyatımn şekil ve muhteva yönünden en güzel nefesleri Yunus Emre, Seyyid Nizamoğlu Seyfullah, Eşref oğlu Rumi, Akkirmanlı Nakşı, Hatayi, Pir Sultan Abdal; daha yakın tarihlerde ise Rıza Tevfik, Derviş Ruhullah ve Samih Rifat gibi şairler tarafından kaleme alınmıştır. Nefes nazım biçimi özellikleri 1. Bektaşi şairlerinin yazdığı tasavvufi şiirlerdir. 2. Genellikle, nefeslerde tasavvuftaki Vahdet-i Vücud felsefesi anlatılır. 3. Bunun yanında Hz. Muhammed (A.S.M) ve Hz. Ali (R.A) için övgüler de söylenir. 4. Nazım birimi dörtlüktür. Dörtlük sayısı 3 ile 10 ve daha fazla arasında değişir. 5. Hece ölçüsüyle yazılırlar. Ama aruz ölçüsüyle yazılan nefesler de vardır. 6. Nefeslerde, kalenderane ve alaycı bir üslup dikkati çeker. 7. Duygu ve düşünceleri nükteli bir şekilde ve zarafet ölçüleri içinde söylemek nefesin en belirgin özelliğidir.