BİLGİNİN İSLAMİLEŞTİRİLMESİ

Yazar: İsmail Recai FARUKİ

PROBLEMİN TEŞHİSİ:

İslam dünyası asırlardır en büyük gücü olan; haçlı ordularını ve daha pek büyük kuvvetleri defettiği “ruh gücünü” Rabbiyle (cc) irtibatını güvenini, şevkini ve fikri istikametini yitirmiştir. Bunun için Allah (cc) onu hasımları gözünde küçültmüştür. Müslümanlar yobazlık, gerilik, ilkellik ve terörizmle anılır olmuşlardır. Ümmet paramparça güçsüz, başsız ve bütün saldırılara karşı savunmasız bir haldedir. Bu problemlere yıllarca çözüm arayan bir grup insan nihayetinde problemin fikir sahasında çözüleceğine karar vererek ABD Müslüman Talebeler Bilginleri Cemiyeti paralelinde Müslüman Sosyoloji

Bilginleri Cemiyetini oluştururlar.1976 yılında Avrupa'da yapılan toplantıyla çağdaş ve doğru fikirler oluşturabilmek için ciddi ve ihlaslı ıslah çalışmalarına girişmek ve dünyanın dört bir yanına bunu yaymak için Uluslararası İslam Düşüncesi Enstitüsü kurulur. İki hedef belirlenir:

1-İslami düşünceye uygun bilginin oluşumunu teşvik ederek herkesi yardıma davet.

2-Mevcut çok büyük problemleri çözerken köklü ve çok gayretli çalışmalar yapma fikir krizi ümmete iki açıdan girmiştir.

a- Emperyalizm ve Batının kültür patlaması kendi sosyal müesseselerini ve ilimlerini oluşturmuştur. Kültürün sosyal ve insani bilimlerin İslama göre yeniden yorumlanması lazımdır.

b- İslam kültürü ile bağ koparılıp marşlar seviyesine indirilmiştir. Bu kültür yeniden fonksiyonel hale getirilmelidir.

(Bu kitabın hedefi hastalıkları teşhisin yanında yeni tedaviler üretebilmektir. Kitap 7 bölüm ve 4 ekten oluşmaktadır. Yazar l950 yılının Mayıs ayında şehit edilmiştir.)

l. SORUN:

A) BUNALlM B) SEBEBLERİ C) BUNALIMI BESLEYEN DAMAR

* Bunalım:

İslam Milletleri dünyada en geri konumda ve hasta adam durumundadır.

Problemlerin sebebinin İslam olduğu, yanlış imajı verilmeye çalışılmaktadır.

* Bunalımın sebepleri:

1) Siyasi Sebep: İslam ülkeleri arasına menfi milliyetçilik suni düşmanlıklar ve cetvelle sınırlar çizilmiştir. Devletlerin başına batı kafası taşıyan idareciler getirilmiştir.

2) Ekonomik Yönden: Sömürülmüş, cahil bırakılmış, atılım yapabilme ve büyüme yolları kesilmiştir. Fakirliğe maddi manevi razı edilmiştir.

3) Dini - Kültürel Yönden: Cehalet, batıl inanışlar, teslimiyetçilik ve 9-10 asırdır ilmi araştırmalar ihmal edilmiştir. Kendine geldiğinde ise panik yapmış, eline yanlış reçeteler tutuşturulmuştur. Yeniden Kur’ana, Sünnete, İslamın kültür ve medeniyetine, yani selefi salihine güvenmek ve dönmek lazımdır. Mimari, sanat, musiki, edebiyat, din,. ahlak büyük bir seviyesizlik yaşanmaktadır.

* Bunalımı besleyen damar:

12. Eğitim sistemi kıyıcı ve öğütücüdür. Mısır’daki El-Ezherde bile İslami bölümün ders programlan tutucu ve çıkarcı yaklaşımlarla realite ve modernite ile ilgisiz ve dünyadaki ilmi seviye ile rekabet etmekten uzaktır.

2.Görüşsüzlük: Batının modeli değil, karikatürü alınmıştır. Cehalet, tembellik, ilgisizlik, taklitçilik canına okumuştur. Batıya gidenlerde ilmi sindirememişler. Sadece unvanla geri dönmüşlerdir. Bilim adamlarının ve aydınımızın İslami ilimlere ilgisi ve inancı yoktur.

2.GÖREV:

A) İki. eğitim sistemini birleştirme

B)İslami görüş aşılama

1- Zorunlu İslam medeniyeti dersi

2- Modern bilginin islamileştirilmesi

A) Devletin imkanları ile Batı eğitim sisteminin müspet yönleri alınmalıdır. Öğrenci sayısı sınıfların ayarı v. b. (Bu teoriklere göre bizim okullardan ve üniversite hazırlık kurslarından çok yeni ve pratik şeyler öğrenilebilir.)

B) İslami görüş din, ahlak hukuk tarih ve İslam kültürü sahasında net verilip ikilik kaldırılmalıdır. (Resmi Tarih, Resmi Din, Resmi Hukuk v. b.)

- Bizdeki İlahiyat veya İmam Hatipler Batıdaki Şarkiyat Liselerinin kötü bir taklididir.

Her Müslüman en az bir ilahiyatçı kadar (şu anki) dinini bilmelidir.

- Öğrenciye ilk yıl İslam Medeniyetinin özü, ikinci yıl İslam Medeniyetinin zaman ve mekana göre başarıları, üçüncü yıl İslam medeniyetinin öz ve tezahürlerinin diğer medeniyetlerden farkı, dördüncü yıl İslam medeniyetinin günümüzdeki Müslim-gayri Müslim insanların problemlerine getirdiği çözüm anlatılacaktır.

3. BİLGİNİN İSLAMİLEŞTİRİLMESİ:

Aldığı dersler ve şuurla kendine güveni yenilenen gençliğin yürüyebilmesi dünyevi bilgi ve disiplinlerde şarttır. Bu gün ilimlerin önderi Batı görünmektedir. Müslüman ilim adamlarının bu ilimleri tam öğrenmesi ve egemen olması şarttır. Bu bilimleri kimi bölümlerini aynen, kimini yorumlayarak kimini değiştirerek, İslami kültürle birleştirmek lazımdır.

Esas problem İslami disiplinlere uygun ders kitapları oluşturmaktır. Şu ana kadar bu hususta ciddi kafa yoran İslam alimi azdır. Batı bilgisiyle, İslami esaslar arasındaki çelişki üniversitelerde İslam gençliğinin iğfalini getirmiştir. ( Üstadın Kastamonu’da lise talebeleriyle olan konuşması. )

O halde İslam düşüncesi karargahı olacak fikir üretip, esen verecek bir akademi lazımdır. Burada lisans ve lisans üstü eğitim denenecek, dünyanın her yanından bilgi ve çözüm arayışları aranacaktır.(Akademinin fonksiyonu) Dünyanın bütün bilgi mirasını İslami görüş, hayat, hakikat düşüncesiyle yorumlamalı, bilgiyi islamlaştırmalıyız. Yani onu yeniden tanımak, temellerini, neticelerini yorumlayarak davamıza hizmet eder hale getirmeliyiz. İslama göre gerçeğin birliği, hayatın, gayenin, bilginin, insanlığın birliği ve insanların Allah(cc)'a boyun eğmesinin zorunluluğunu ilan etmeliyiz. İslamın günümüz meselelerine çözümlerini, kahramanlık, züht, fazilet, takva örnekleri göstererek tebliğ ve temsil etmeliyiz.

4. GELENEKSEL USÜL AKSAKLIKLARI

1.Fıkıh - Fakih içtihat 3.Düşünce - Eylem

2. Vahiy - Akıl tartışması 4.Kültür ve Din

A-Geleneksel Usul.

6. ve 7. Yy Moğo1 ve Haçlı istilaları İslam alemini teyakkuza ve paniğe sevketti, bu hücumlar içtihat ve ilim meselelerinde tefrit getirdi. Koruma psikolojisiyle her yeniliğe karşı çıkıldı. şeriat kurallarına harfiyen uyulması baskısı, katı bir anlayışla beraber içtihat kapısının kapandığının ilan edilmesiyle sonuçlandı. Tasavvuf ve tarikatlar nispeten nefes aldırılıp evrensel mesajlar verse de Batıya karşı ilmi gerilemeye engel olamadılar. Son iki asırdır İslam ülkelerinin batılılaşma çabaları hep hüsran oluyor.

1) Fıkıh - Fakih:

İçtihat için Arapça ve Kur’an ilmi şarttır. İslami bilgi demek olan “fakahe” ve “'tefakkahe” kelimelerinin Kur'ani, anlamları, yani hayatın içinden çözümler üretme yerine dar anlamıyla ele alıyorlardı. Oysa İslamın büyük hukukçuları İ. Azam Fıkıhı vb. Usül-u Fıkıh olarak ele alıyorlardı. İlk dönem fakihleri bile tıptan astronomiye tam bir ilim deryası idiler. İslami hukukun temel felsefesi diyebileceğimiz “hikmet” yönünü yani “Zevki Şer’i” ni anlamış ve hayat içinden çözümler üretebildikleri esnek bir İslam anlayışına sahiptirler. Sonraki yıllarda toplumdan kopuk ve İslamın meselelerine bigane davranan medrese talebeleri içtihat şartlarını temsil eden müçtehid pozisyonuna gelince geçmişte verilmiş fetvaları yarmalamaktan öteye geçemediler. Yeni bir İslami usul ve fetva anlayışı lazımdır. İ. Teymiyye - İ. Kayyim

2) Vahiy- Akıl Çelişkisi İddiası:

Bunu Mütekellimun’dan ilk ortaya atan Farabi’dir.. Hıristiyan, Yunan vb. Böyle olabilir ama İslam öyle değildir. İlham ve akıl(Tasavvuf - Nakil vb.) tartışmalar.

3) Düşünce Eylemi:

İlk yıllar lider düşünürdü, düşünürde lider. İmam, fakih, vaiz, general, çiftçi, hafız, muhaddis vb. Evsafı haizdi. Yetersiz kaldığında ise çekinmeden herkes yardımına koşuyordu.

İsarı zirvede yaşayan, refahı en üstün zekalarca düşünülen, problemlere çözüm bulan ve hemen uygulayan mutlu ve müreffeh bir toplum vardı. Sonraları düşünce ve eylem koptu. Lider ve idareciler akıllı adamlardan uzaklaşınca başları dertten kurtulamadı. Akıllı vatandaşları soğuttular. Liderler daha çok hata yaptı.

Düşüncelerde ideale yöneldi. 5iyasete katılan düşünürler işkence gördüler. Kutuplaşma düşünce ve eylem adına yıkım oldu.

Düşünce hayattan soyutlanıp deneysel gerçekliği terk etti. Tasavvuf dünyayı terk ve ruhbanlık zannedildi. Zalim sultanların önü açıldı. İdareye gelebilmek için kanlı yollar bile seçilir oldu. Halk tasavvufa sığındı. Böylece: İslam düşüncesi hukukta tutucu lafza bağlı, tefsirde ve dünya görüşünde tahminci, ahlak ve siyasette dünyaya değer vermez, tabii bilimlerde batıni bir hal aldı. Din otoriteleri ve veliler, idare ve eyleme tiksintiyle baktılar. Dünyaya karşı önce direndiler, sonra onu reddettiler. Hz Peygamber(sav)in örneğini verdiği kişisel ve kamu değerleri dengesi kaybedildi. (Risalelerin Metodu)

4) Kültürel ve Dini İkilik:

İslami hayat dini ve dünyevi diye ikiye ayrıldı. Tarikatlar İslama aykırı bir iç dönüşe yöneldi. Sistem İslami özünü kaybedince ahlaki özü kalmadı ve vadini doldurdu. (Üstadımızın yolu)

Hükümet kendini yüceltmenin ve halkı sömürmenin baskı aracı oldu. İslami ülkeler istilaya sömürgeye açık ve direnişsiz oldu. Sömürge yönetimleri bile benimsenip ona karşı cihat ilan edilmedi. (Hüruc alessultan)

5) İslami Usülün Temel İlkeleri

1.Allah’ın birliği 8. İlahi emanet

2. Hilkatin birliği 9. Hilafet

3. Kozmik düzen l0.Kapsamlılık

4. Hilkat 11. Beşerin birliği

5. İnsanın halifeliği l2. Vahiy ve ilim tekamülü

6. Hilkat ve bilginin birliği l3. Metod ve araçlarda Kapsamlılık

7. Hayatın birliği

* İslam zanni felsefeye ihtiyaç duymayacak kadar kolay anlaşılır.

* İnsan eğer sonuç almak için sebebe sarılmazsa hilkate olan ilgisini kaybeder

* Allah(cc)'ın emrettiği tarzda onu değiştirme çabasından vazgeçer.

* Kant “ Yapmalısın, o halde yapabilirsin” der.

* İnsanın itaati meleklerinkinden değerlidir.

* Hayat kutsal ve seküler olmak üzere ikiye ayrılmaz. İyilik esastır.

* Siyaset(İslami manada) hayatın esasıdır. Kültür ve medeniyet inşası için şarttır,

* İslam yeme, içme, selamlaşma vb. gibi mendup, müstehap hayatı kapsar.

* İslam cinsiyet ve ırkçılık ayrımlarını şirke yakın tutar. (Risaleler'deki Tesettür ve Menfi Milliyetçilik konuları)

* Romantizm batıda Kasizme tepki olarak çıkmıştır. Irkçılığın teşvikçisidir. Batının toplum, düzen, hayır, şer düşünceleri hep kendisi kaynaklıdır.

* Dünya haritasını bile kendi ülkelerini merkez olarak çizerler.

* İslam geniş aileden yanadır.

6) ENSTİTÜNÜN ÇALIŞMA PLANI

l. Ümmetin şuurlandırılması (fikri krize karşı)

2. Çalışmanın adımları

a. Şuurlandırma

b. İslami düşünce kavram ve metodlarının hareket noktalarını izah etme

c. Kültür mirasının elde edilmesi.

d. Çağdaş bilimin elde edilmesi.

e. İlmi Usül Kitapları

6. İlmi araştırma öncelikler:

f1) Usül İlmi

f2) Pedagoji disiplinleri

f3) Eğitim ve siyaset

f4) İktisat, idare, reklam, sanat

8. İlmi imkanların sağlanması:

h1) İImi gayeli tatil(kamp)

h2) Öğretim gayeli tatil

h3)Yüksek lisans

h4)Üniversite

h5)Akademik usül ve önemi

h6)Öğrenci bursu ve ilmi inşirah

1) Ümmetin Şuurlandırılması.:

a) Düşünce ve usulü

b) Müesseseler

c) Vasıtalar

d) Düşünce ufku

e) İslamın kapsamlığı

f) İslami usul

g) Sosyal bilimler

h) Kataloglar

2.Çalışmanın Adımları:

1. Şuurlandırma: Batılılaşma, modernleşme yerine İslamileşme kavramı konmalıdır.

2. Batı ve İslami ilimleri bilenler yetiştirilmeli.

3. Temel İslami kavramlar çağdaş bilgide yorumlanmalı.

- İslami birikim üç kaynakta incelenebilir:

1-Usulü İslam metinleri:Kur’an ve sünnet

2-Selefi salihinin asarı, biyografileri, düşünceleri ve ilmi metotları.

3-Asırlara malolmuş düşünceleri kapsayan ansiklopedik tefsir ve hadis Şerhleri:Siyaset-i Şeriye ve El Ahkamü-s Sultaniyeler.

*Kültürel mirastan yararlanmak için ıstılahların, nas ve delalet açısından açıkça yorumlanması

*İslami metinlerden oluşmuş 'İslami birikim ansiklopedisi'

l. Bölüm: Bilgisayarın kullanım kolaylıkları

2.Bölüm: Hadis ilmi - fıkıh - usül ilmi - İslami tarih usulü ıstılahları.

3.Bölüm: Örnek metinler alınması:

4.Bölüm: Her kitabın yeri, tanıtımı, müellifi, asrı, metodu, ilgilendiği sorunlar, üstünlükleri, yetersizlikleri, konu, metod, sonuç olarak tenkitler.

5.Bölüm: İhtisas eserleri oluşturma.

Redakte, fihristleme, konu alma ve şerh gibi alanlarda yapılacak ilmi ve metodlu çalışmalarda aydın üç önemli soruya cevap vermeli.

a-İlmin ortaya çıkardığı konuya, konulara Kuran-ı Kerim’de Müslüman mücedditlere kadar İslami kültür mirasının katkısı nedir?

b-İslami kültür mirasının bu ilmin verileriyle mutabakat ve çelişkileri. Bu ilmin seviye ve ufkuna nerede varılabilir. İhtilaf-ittifak noktaları.

c-Modern ilimlerde iyi bir duruma gelinmesi ve bu bilimde istenen tadilatı yapmak ve İslami görüşün hedefine ulaşması için Müslümanların gayretleri hangi yöne kaydırılırsa daha verimli olur7 Eksikliklerin ikmali medeni seviyeye varmak ve İslami ufkun genişlemesi için yapılacak çabalar.

d-Çağdaş bilimin elde edilmesi: Batı siyasi, eğitsel iktisadi, askeri ve teknolojik üstünlükle madde medeniyeti kurarak İslam dünyasını sömürmektedir. Acziyetimizden kurtulmak için batı uygarlığını gaye ve felsefe alarak tenkitçi bir gözle değerlendirip ne körü körüne kabul, ne ret yoluna girmeden yararlılarını alıp, bilgi ve imkana sahip çıkarak daha iyisini ortaya kaymalıyız.

Çağdaş kültürü elde etme planı:

1. Bin sayfa hacminde her sosyal disiplin için üç kişinin yazı hazırlaması.

2. Bir alimin nüshaları karşılaştırarak özet bir nüsha yazması

3. shf’1ık bir ilmi dosya hazırlanıp kütüphanelere gönderilir.

4. Mütehassıs bir alim ilmi yönleri de özetleyerek 150 sayfaya indirir, basılır ve diğer dillere tercüme edilir.

5. Müslüman alimlerden hür düşünceye dair makaleler alınır.

6. Batı uygarlığını bir bütün olarak ele alan 200-250 sayfalık bir eser yazılır.

*Yine en önemli bir konuda geleneksel sömürü güçlerinin başkentleri olan Londra, Paris ve, ABD' ye giden öğrencilerin şuurlandırılması.

1. Öğrenci yetiştirecek öğretmenlerin yetiştirilmesi ve desteklenmesi.

2. Başarılı öğrencilerin madden ve manen mutlak manada desteklenmesi (Hocamızın teklifleri)

7) MALİ İHTİYAÇLAR -VAKIF:

Vergi muafiyeti esas alınıyor (himmet mefhumu bilinmiyor)

8) ZORUNLU AÇIKLAMALAR

1.İslamilik: İslamileşme “Çağdaşlaşma ve modernleşme” nin ta kendisidir ve krizlerle boğuşan dünyayı Rabbani bir medeniyete çağırmadır.

2.Bilginin İslamileştirilmesi: Siyasi, iktisadi, askeri, ilmi, sosyal vb. Hiçbir alanı boş bırakmadan vahiy destekli, akıl yörüngeli, fıtri, kapsamlı, kontrollü bir alan oluşturmaktır.

3.Öncelikli çalışmalar: Usul ve nefis, tarihi birikim, sosyal ve çağdaş uygulamalar yanında İslami görüş ve kavramlar iyi bilinerek ibdaya başlanmalıdır bu da iki merhaleden geçerek olur.

A)Birinci merhale:

Modern bilimlerin iyice öğrenilmesidir. İslami birikiminde tam kavranmasıdır.

B) İkinci merhale:

1. Önemli problemleri belirleme

2.İbda (Taklit etmeden yapma) ve İslami mübadere (acele etme koşuşturma)

EK 1- II. Uluslararası toplantının çalışma raporu

Tebliğ hazırlama usülü: 1.Tarih 2.Yol 3.Muhteva ve sorunlar 4.İslamın bu branşla ilgisi

EK 2- 3. Uluslararası Toplantının Çalışma Raporu

EK 3- 4. Uluslararası Toplantının Çalışma Raporu

EK 4- Batı Uygarlığı Hakkında

* Eser bu sıkıntılı dönemi aşmak için gerekli olan uygulamanın pratik yollarını ve sistemini vermektedir. SİSTEMLİ ÇALIŞMAYA İYİ BİR ÖRNEKTİR.