Sürprizi Olmayan Bir Gelecek - Suha Çalkıvik

(Bu yazı, CNBC-e dergi Mart 2007 sayısında yayımlanmıştır)

 

SÜRPRİZİ OLMAYAN BİR GELECEK

 

Falscher Bekenner / Sahte İtiraflar

Günümüz Alman Sineması’nda Michael Haneke’nin mirasçısı olarak  gösterilen Christoph Hochhäusler, ülkemizde Sahte İtiraflar ismiyle gösterilen Falscher Bekenner (2005) adlı ikinci uzun metraj filmiyle Dünya Sineması kuşağında boy gösterecek. Berlin Teknik Üniversitesi’nde mimarlık eğitimi aldığı dönemde tur rehberi ve öykü tasarımcısı olarak da çalışan Christoph Hochhäusler (1972), yaptığı işlerin tümünü bırakıp  Philadelphia’da bir film setinde ses operatörlüğü işi bularak sinemaya adım attı. Daha sonra Münih Üniversitesi’nde Sinema-TV öğrenimi gördü. Fieber (1999) ve Puls (2001) adlı kısa filmlerden sonra, Milchwald adlı ilk uzun metraj filmiyle katıldığı 2003 Berlinale’nin Genç Sinemacılar Forumu bölümünde dikkatleri üzerine toplayarak Le Monde gazetesi tarafından “festivalin tartışmasız en iyi Alman filmi” olarak değerlendirildi. Lars von Trier’nin Dogville ve Manderlay filmlerinin yapımcılarından Bettina Brokemper’in desteğini arkasına alan Hochhäusler, liseyi henüz bitirmiş aylak delikanlı Armin’in sıradışı hikâyesini  kara komedi tarzında çekmeye karar verir.

Başrolü oynayan Constantin von Jascheroff’un yalın oyunculuğu ile festivallerde takdir ve ödül kazandığı film, ailesinin sürekli suçlama ve azarlamaları altında serseri mayın gibi dolanan bir gencin, kimlik arayışı yolunda başvurduğu tehlikeli oyunu sergilerken; kapitalist sistemin varoşlarda yaşanan hayatı nasıl da boğucu ve vahşi bir atmosfere sürüklediğini, en fazla da genç insanlar üzerinde rastlanan yabancılaştırıcı etkilerini çarpıcı bir anlatımla yansıtıyor.

2005 Cannes Film Festivali’nde Un Certain Regard / Belli Bir Bakış bölümünde ilk kez izleyiciyle buluşan Falscher Bekenner  filminde genç Armin, annesinin abartılı hoşgörülü yaklaşımı ve babasının kendisinden yüksek beklentileri karşısında, iç karartıcı bir ortamda adeta boğulmaktadır.  Yaşam yolunu kendi kendine belirlemek, en büyük düşüdür. Bir mengenede kıstırıldığını hisseder sürekli. Çevresindeki ilişkilere gitgide yabancılaşmaya başlayan Armin, tehlikeli bir oyun kurgular: tanık olduğu kazaları ya da gazetede okuduğu adlî vakaları, isim vermeden üstlenmeye başlar. Katja adındaki hoşlandığı kızı da bu masum görünen oyunun parçası haline getirmek ister. Ama bir noktadan sonra oyun, tutkuya dönüşür ve işler çığrından çıkmaya başlar.Yönetmen Christoph Hochhäusler, gizemli ve büyüleyici bir dünyaya sığınıp, kendini olayların akışına bırakarak boğucu aile ortamından sürprizi olmayan bir geleceğe doğru kaçmaya çalışan bu gencin portresini çizerken, farklı melodiler arasında uyum sağlamayı başarıyor. Yönetmen Hochhäusler’in filmi üzerine söyledikleri, çektiği filmle örtüşüyor: “Neden ve etki, benim için birbiriyle ilişkilendirilmesi gereken iki ayrı algı biçimi. Tema ve araç, o noktada buluşuyor. Her ikisinde de aradaki alan, iki imaj arasındaki boşluk söz konusu. Bu alan, bu boşluk ancak kurgu ile aşılabilir. Armin kendi kurgusunu oluşturmaya çalışıyor. O, yalnız. Çünkü dünya ona ulaşmıyor, dünya onu anlamıyor. Varlığının aracı olan cinsellik bile onu bu dünyaya yakınlaştırmıyor. O da sanal olan, farklı bir gerçeklik boyutunda gerçekleşen suçlar işlemeye başlıyor. Büyük bir çaresizlik içinde ve hiçbir şey hissetmeden yapıyor. İşlemediği suçları üstleniyor, zira ne kadar saçma olsa da, bir amacın varmış gibi davranmak, dünyanın anlamsız mutsuzluklarına katlanmaktan daha iyi…”

Falscher Bekenner, senaryo, öykü ya da ortamdan çok, karakterleri öne çıkaran, iyi gözlemlenmiş ayrıntılara yaslanan bir film. Armin rolünde, onun yön bulamayışını, içinde bulunduğu bunaltıcı ortamdan çıkaracak sarsıntıya olan ihtiyacını anlatmayı başaran von Jascheroff’u kutlamak gerekiyor. Karakterlerin soluk hayatlarına paralel olarak soluk renklerden yararlanılarak yaratılan atmosfer, filmin başarısını artırıyor. (Steeb ailesinin evindeki ışık, hep kısık. Bu loşluk, insanların ruh halini de ele veriyor.) Son derece kısıtlı bir bütçeyle çok kısa bir çekim sürecinde kotarılan bu film, yönetmen Christoph Hochhäusler’i yakından takip etmemizi öneriyor.  

Suha Çalkıvik