21-25 Nisan 2025 tarihleri arasında bir faaliyet için gittiğim Helsinki’den fotoğraflar paylaştım. Bazı arkadaşlarım, birbirlerinden habersiz, “Burada kimse yaşamıyor mu?” diye sordular. Daha önce de bir hafta Helsinki Üniversitesi’nde bir araştırma için bulunmuştum, ama burada hiç kimse yaşamıyor mu diye sormak aklıma gelmemişti. Geçen hafta Helsinki-Vantaa Havalimanı yakınındaki büyük bir alışveriş merkezine girmek istedim, etrafında dolandım. Her tarafta reklamları var, ama kimseler görünmüyordu. “Herhalde burası sadece idari binalardan oluşuyor” diyerek içeri giremeden başka taraflara gittim. Dönüşte bir ara, arabaların içeri giriş yaptığı yerden biraz ilerleyince gördüm ki kişiler sadece araba ile giriş yapıyorlar ve bende AVM girişi içeriden. Uzaktan bakınca sadece boş bir bina gibi görünüyordu. Ortalıklarda kimsecikler görünmüyordu.
Finlandiya, yaklaşık 5,6 milyonluk nüfusuyla Avrupa’nın 23., 338.440 kilometrekarelik yüzölçümüyle de sekizinci büyük ülkesidir. Geniş toprakları sebebiyle nüfus yoğunluğu en düşük ülkelerden biridir. Kilometrekare başına yalnızca yaklaşık 18 kişi düşmektedir. Bu rakam Türkiye’de 111, İstanbul’da ise 3 bin 13 kişidir. Finlandiyalılar, geniş ormanlar, binlerce göl ve doğal koruma alanlarıyla iç içe bir hayat sürmektedirler.
Nüfusun büyük bölümü şehirlerde yaşasa da kırsal alanlardaki hayat da korunmakta ve desteklenmektedir. Halkın büyük çoğunluğunu Finler oluşturur; ancak İsveççe konuşan azınlıklar, yerli Sámi toplulukları ve son yıllarda artan göçmen nüfusu, ülkenin çok kültürlü yapısına katkı sağlamaktadır. Resmî olarak Fince ve İsveççe kabul edilmektedir. Ülke nüfusunun yaklaşık %2’sini oluşturan 100 bin civarında Müslüman bulunmaktadır.
Finlandiya soğuk ve uzun kışlara, kısa sıcak yazlara sahiptir. Ülkenin kuzeyi yılın büyük bir bölümünde karla kaplıdır. Güneyde yaz aylarında sıcaklıklar 20°C’nin üzerine çıkabiliyor. Kuzeyde yazın gece boyunca güneşin batmadığı günler, kışın uzun ve karanlık güneşin doğmadığı geceler vardır. Bu durum hayatın bir parçasıdır.
Finlandiya’nın gelir kaynakları arasında en önemli payı hizmet sektörü oluşturur. Ormancılık, kağıt ve kereste sanayi, teknoloji sektörü, enerji, metal, tarım ve turizm ürünleri ülkenin başlıca gelir alanları arasındadır. Yazılım geliştirme, siber güvenlik, yapay zeka, veri analizi gibi alanlarda çok güçlüdür. Birçok uluslararası teknoloji şirketinin AR-GE merkezleri de Finlandiya’da bulunmaktadır.
Bazı başarılar, dışarıdan görünmeyen uzun soluklu emeklerle gelir. Bir kitap yazmak, yeni bir dil öğrenmek, yeni bir konuda çalışmak gibi süreçler sabır gerektirir. Sosyal medya çağında başarılar genellikle "görünür" ve "beğenilir" olarak tanımlansa da gerçek dönüşümler çoğu zaman sessizce gerçekleşir. Olgunlaşma, kendisi ve çevresi için zararlı olduğunu bile bile sigara içen birinin bundan vazgeçmesi, dost edinme gibi değişimler yavaş ilerler. Aziz Sancar ödül alıncaya kadar pek bilinmiyordu. Aziz Sancar sadece çalışıyor, vazifesini yapıyordu. Hedefleri, çalışmaları, sabrı onu ödüle götürdü. Başarılı olanların bazı ortak özellikleri vardır. Alçakgönüllü olurlar. Dış onay değil, iç huzur yaşarlar. Birileri için yaşamazlar. Giyimleriyle, kuşamlarıyla birilerine bir şey göstermek için uğraş vermezler. “Ağaç meyvesi olunca başını aşağıya salar” atasözünde denildiği gibi çalışkan kişiler erdem sahibi olurlar. Tutarlılık ve kendimiz için neyin anlamlı olduğunu keşfetmek başarıyı getirir. Sessiz başarılar genellikle en kalıcı olanlardır. En yüksek ağaçların en sakin köklerden büyüdüğü gibi, başarılar da dış ödüller ve gürültülü kutlamalar için değil, sadece başarımız için derinden ve sessiz ilerler.
Birçok ülke yüksek hayat standartlarını konuşur, ancak Finlandiya bunu hayatın doğal bir parçası olarak görür. Refah seviyesi toplumun her katmanına yayılmış durumdadır. İnsanlar sadece hayatta kalmaya çalışmaz; sağlıklı, güvenli ve anlamlı bir hayat sürerler. Herkes kendini değerli hisseder. Hangi mesleği yaptığınızın, ne kazandığınızın veya birilerinin sizin için bir şey söylemesine ihtiyaç yoktur. Mutluluk, inanarak, severek, değerlerini koruyarak ve anladığınız işlerle meşgul olmakla ilgilidir.
Geleneksel ormancılık ve madencilik gibi sektörlerden vazgeçmeden, teknoloji ve inovasyon odaklı yeni bir ekonomi inşa ettiler. Bilim Finlandiya’da yalnızca laboratuvarların konusu değil; günlük hayatın bir parçasıdır. Araştırma ve geliştirme harcamalarına Avrupa ortalamasının oldukça üzerinde yatırımlar yapılır. Üniversitelerle özel sektör arasındaki güçlü iş birlikleri sadece akademik yayın değil, gerçek dünya için çözümler üretmektedir.
Finlandiya ezberci eğitim sistemlerini bir kenara bırakarak üretkenliği ve eleştirel düşünmeyi destekleyen bir model geliştirdi. Çocuklar sınav bunalımından uzak, öğrenmenin keyfiyle eğitimi hayatın bir parçası olarak görürler. Eğitim kurumları yalnızca diploma veren yerler değil; becerilerin kazanıldığı, doğruluğun, dürüstlüğün, liyakatin kazanıldığı, yeniliğin, merakın ve keşfetmenin yuvalarıdır. Genç beyinler sınıfı geçmek için değil, sevdikleri ve yeteneklerinin olduğu işlerde beceri kazanmak için çalışırlar. Bir Fin gencinin hayali sadece iş bulmak değil; anlamlı bir hayat sürdürmektir.
Öğretmenler çok saygı görür. Sürekli söylediğim “öğretmen, değerlerimizi değerlendiren değerlerdir” sözü burada yerini bulmaktadır.
Evet, birileri için değil, kendileri için sessiz ve derinden ilerleyen bir süreç. İnsanoğlunun merkezde olduğu, uzun vadeli ve samimi ufki görüş hakimdir.
Başkalarını değerlendirme, onları yargılamak, onlar adına niyet okumak mutluluğun ve birlikteliğin önündeki engellerden birisidir. Başkalarını değerlendirmek yerine anlamaya çalışmak, daha yapıcı ve kapsayıcı bir yaklaşım sunarak mutluluğu arttırır.
Dünya mutluluk sıralamalarında zirveyi kimseye bırakmayan Finlandiya, başarıyı gösterişle değil hayatın ta kendisine işleyerek yakaladı. Birileri için değil, kendileri için çalışan, gösterişten uzak yaşayan Finlandiya halkı sessizliğin, sabrın ve samimiyetin zaferini yaşıyor. Belki de en büyük sırrı hızlı ve kolay zaferlerin peşinden koşmamakta yatıyor. Bir ağacı büyütür gibi; kökleri derine salarak, rüzgârda eğilmeyen sağlam bir yapı kuruyorlar. Soğuk toprakların üstünde sıcak bir insanlık hikâyesi var. Ders alınacak çok iyi yönleri bulunuyor.
Bugün insanlığın çok ihtiyaç duyduğu dört anahtar kelime: Gelişen teknolojiler, saha ihtiyaçları, varlık yönetimi ve değerler. Finlandiya’da üniversitelerle özel sektör arasındaki güçlü bağlar, ülkenin her köşesinde üretkenliği destekliyor. Bu yıl dördüncüsü düzenlenen faaliyette üniversite, sanayi, ilahiyat, sosyal bilimlerin iç içe geleceğe hazırlandığını gördüm.
ACCC Etki Haftası
Finlandiya bize bir kez daha hatırlatıyor: Gerçek kalkınma, büyüme rakamlarından çok, insanın hayatına dokunabildiği ölçüde anlamlıdır. Gerçek başarı, gösterişte değil; insanların yüzünde beliren sessiz bir tebessümdür. Bizim Ahilik kültüründe olduğu gibi.
PEEX “Pan-Eurasian Experiment” programı, Kuzey Avrasya'nın özellikle arktik ve boreal bölgelerine odaklanan çok disiplinli bir iklim değişikliği, hava kalitesi, çevre ve araştırma altyapısı girişimidir. Çeşitli Avrupa, Rusya ve Çin araştırma kuruluşları ve enstitüleri tarafından kurulmuştur. PEEX ile mutabakat zaptı imzaladık. PEEX üyesi olarak ülkemizde sizlerle güzel çalışmalar yapabiliriz. İş birliği için benimle iletişime geçebilirsiniz. PEEX Hakkında
22-25 Nisan 2025 tarihleri arasında 4. Atmosfer ve İklim Yetkinlik Merkezi (Atmosphere and Climate Competence Center, ACCC) Etki Haftası sırasında (22-25 Nisan 2025, Vuosaari, Helsinki, Finlandiya'daki Sofya Kültür Merkezi'nde) gerçekleştirildi. İyi ki bu etkinliğe katılmışım. Yerinde İTÜ ve İTÜ İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği hakkında bilgi verebildim. Eski projelerden tanıştığım Alexander Mahura ile sohbet ettik. Aşağıda youtube da kısa vidoesunu yayınladığım Markku Kulmala başta olmak üzere Tuukka Petäjä, Tareq Hussein gibi birçok bilim insanı ile tanıştık. Başka bir buluşmamızda da Tuukka ile sohbet videosu çekmek isterim.
Bazen uluslararası ağımızı genişletmek şaşırtıcı derecede kolay olabiliyor. Bununla birlikte İşlerin kolay olması bizlerde gaflet oluşturabiliyor. Bazı riskler de söz konusudur. Örneğin, ücretsiz eğitim veya çalışmalara katılmak mesuliyetide beraberinde getirir. Bir meslek grubunun bazı üyeleri sorumluluklarını yerine getirmeden bu tür faaliyetlere katıldığında, o grup hakkında olumsuz algılar oluşabiliyor. Ne yazık ki bu durum ülkeler düzeyinde de yaşanabiliyor. Bu sebeple faaliyetlere adımızı yazarken mutlaka gerekenleri yapmak şartıyla katılalım. Yoksa mesleğimiz, bulunduğumuz topluluk hakkında olumsuz düşünce oluşmasına yol açabiliriz. Hiçbirimiz mesleğimizin zarar görmesini arzu etmeyiz.
İklim değişikliği ile ilgileniyor musunuz? Sanal öğrenci değişimi sizin için iyi bir fırsat olabilir. CLUVEX (Sanal Değişimler için İklim Üniversitesi) çevrimiçi olarak gerçekleştirilecek çok disiplinli bir uluslararası öğrenci değişim haftası düzenliyor.
CLUVEX, geçmiş bilgileri veya çalışmalarının hangi aşamasında olduklarına bakılmaksızın tüm disiplinlerden ve fakültelerden öğrencileri ağırlıyor.
CLUVEX Sanal Değişim Haftası boyunca, iklim değişikliği konusundaki en son bilimsel bilgileri doğa bilimleri, sosyal bilimler ve sanat gibi çok disiplinli açıdan tanıtılacak ve tartışılacak. Farklı ülkelerden öğrenciler akranlarıyla atölye çalışmaları yapacaklar. Birlikte düşünerek karar verelim. Katılmaya karar verdiyseniz, lütfen kayıt olun ve mesleğinizi en iyi şekilde icra ediniz. CLUVEX Hakkında
Markku Kulmala, aerosol ve çevre fiziği konularında çalışan bir akademisyen, ISI Yüksek Atıflı Araştırmacı ve ERC Gelişmiş Hibe sahibi (×2), INAR ve ACCC Flagship Lideri. (~1200 yayın, WoS H-indeksi 124). Araştırma ekibinin ana odak noktası (Nature veya Science'da yayınlanan tüm konular. Atmosferik aerosollerin oluşum ve büyüme mekanizmaları, aerosollerin, hava iyonlarının ve kümelerin dinamikleri. Aerosol-bulut-iklim etkileşimleri. Atmosfer ve farklı kara yüzeyleri arasındaki ilişkiler. İklim - hava kalitesi etkileşimleri. Araştırmalarının belkemiğini Finlandiya ve Çin'deki SMEAR (Dünya Yüzey Atmosfer İlişkilerini Ölçen İstasyonlar) istasyonlarından elde edilen uzun vadeli veriler oluşturmaktadır. SMEAR istasyonları, atmosfer ve biyosfer arasındaki kütle ve enerji akışlarının, aerosol özelliklerinin ve biyosfer-atmosfer CO2/iz gaz/aerosol etkileşimlerinin çok yönlü, sürekli ve uzun vadeli ölçümlerine sahiptir. Son zamanlarda ilgi alanı, karmaşık hava kalitesi kimyası-fiziği ve meteoroloji sürekliliğinde hava kirliliği problemlerini çözmek olmuştur. Sayın Markku ile yaptığımız kısa sohbete adresinden erişebilirsiniz.