Dünya Meteoroloji Günü ve İklim Değişikliğiyle Mücadele

23 Mart 2025: Erken Uyarı Açığını Birlikte Kapatıyoruz

Dr. Hüseyin Toros

Dünya Meteoroloji Teşkilatı (WMO) 23 Mart 1950 tarihinde kuruldu. Dünya Meteoroloji Günü, meteorolojik ve hidrolojik hizmetlerin kamu güvenliği ve refahına katkılarını vurgulamak amacıyla her yıl 23 Mart tarihinde kutlanıyor. Dünya çapında hava durumu, iklim ve su kaynaklarıyla ilgili güncel konulara odaklanan etkinlikler düzenlenmektedir. Her yıl merkezi bir konu belirlenmektedir. 2025 yılı ana konusu “Erken Uyarı Açığını Birlikte Kapatıyoruz” olarak belirlenmiştir. İklim değişikliği ve şiddetli hava hadiselerinin etkilerinin azaltılmasında erken uyarılar ve bunların dikkate alınması son derece önemlidir. Erken uyarı sistemleri aşırı hava şartlarına önceden hazırlanarak oluşabilecek zararın azaltılmasına yardımcı olur. Bu sistemler iklim değişikliğine uyum sağlamak için uzun vadeli stratejiler geliştirilmesine yardımcı olur.

Bindiğimiz Dalı Kesiyoruz

Son 150 yıldır insanlık, kaynakların yanlış yönetimi ve aşırı israf sebebiyle meteorolojik afetler gibi önemli zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. 2100 yılına kadar yaklaşık 10 milyarlık bir küresel nüfusa ulaşacağımız tahmin ediliyor. Bugün ise 2,5 milyar insanı besleyecek kadar gıda israf ediyoruz. Bu şaşırtıcı istatistik, üretim kapasitesindeki bir eksikliği değil, ezici bir israf sorununu vurgulamaktadır. Tarım teknolojisindeki ilerlemeler daha verimli gıda üretim yöntemleri sağladıkça, asıl sorun daha fazla gıda üretmekten ziyade halihazırda ürettiklerimizi yönetemememizde yatmaktadır. Şu anda üretilen gıda gelecek nesiller için yeterlidir. Bu da tüketim alışkanlıklarımızı ve atık yönetimi uygulamalarımızı yeniden değerlendirmenin aciliyetinin altını çizmektedir. Aslında bindiğimiz dalı kesiyor, elimizin altındaki kaynakları ihmal ederek geleceğimizi tehlikeye atıyoruz.
Dünya Meteoroloji Günü münasebetiyle, genç beyinleri kaynak yönetimi konusunda tartışmalara dahil etmek çok önemlidir. Öğrencileri atık azaltmaya yönelik yenilikçi çözümlere odaklanan takımlara ayırarak onların üretkenliklerinden ve sürdürülebilirlik fikirlerinden faydalanabiliriz. Bu yaklaşım sadece yeni neslin farkındalığını arttırmakla kalmaz, aynı zamanda tükettikleri kaynaklar konusunda sorumluluk almaları için onları güçlendirir. Öğrencileri beyin fırtınası yapmaya ve projeler üzerinde iş birliği yapmaya teşvik etmek, sadece atıkların etkisini anlamalarına yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda seçimleri hakkında eleştirel düşünmeleri için onlara ilham verecektir. Çevreye karşı sorumluluk duygusunu teşvik ederek, gençlerimizi atıklarla mücadele etmek ve daha sürdürülebilir bir geleceğe katkıda bulunmak için gerekli bilgi ve becerilerle donatabiliriz. Gerçek değişim eğitimle başlar ve kaynaklara değer veren ve israfı en aza indirmeyi amaçlayan sorumlu ve düşünceli bir neslin şekillenmesine yardımcı olmak bizim elimizdedir. İnsanlığın buna ihtiyacı vardır.

İklim Acil Durumu ve Artan Tehlikeler

İklim değişikliğinin etkileri çevremizi hızla yeniden şekillendiriyor: Doğal afetlerin hem sıklığı hem de yoğunluğu artıyor. Her yıl yeni rekorlar kırılmakta. 2024 yılı şimdiye kadar kaydedilen en sıcak yıl olarak kayıtlara geçmiştir.
🌪 Tropikal fırtınalar ve kasırgalar
🌊 Yükselen deniz seviyesi ve kıyı su baskınları
🔥 Orman yangınları ve şiddetli sıcak hava dalgaları
💧 Yoğun yağış, sel ve uzun süreli kuraklıklar
Bu felaketlerin etkileri, toplumlar üzerinde uzun vadeli sonuçlar bırakıyor. Özellikle yoğun nüfuslu kıyı bölgeleri, okyanus dalgaları ve su baskınları nedeniyle artan risk altındadır. Her bölge farklı bir afete maruz kalabiliyor.

Erken Uyarı Sistemleri Hayat Kurtarır

Erken uyarı sistemleri, afetlere karşı koyma kabiliyetimizi arttırmak için elzemdir. Raporlarda yatırılan her bir kuruşun on katı gibi kayda değer bir getiri sağladığı vurgulanmaktadır. 'Herkes için Erken Uyarılar' girişimi hayat kurtarma ve toplum direncini artırma konusunda önemli iyileştirmelere yol açıyor. Bununla birlikte, farkındalığı artırma ve halkı eğitme çabaları hala eksiktir, çünkü birçok kişi kayıtsız kalmaktadır. Aşırı sıcak hava dalgaları son yıllarda en acil doğal afet tehditlerinden biri olarak ortaya çıkmıştır. COP29'da yeni iklim finansmanı hedefleri ön plana çıktı. Azerbaycan'ın Bakü kentinde düzenlenen bu konferans, yaklaşık 200 ülkeyi bir araya getirerek, gelişmekte olan ülkelere yönelik finansmanın önceki hedef olan yıllık 100 milyar ABD dolarından 2035 yılına kadar 300 milyar ABD dolarına çıkarılmasına yönelik tarihi bir anlaşmayla sonuçlandı. Bu pastadan faydalanmak için bu konuyu yakından takip edip gerekli girişimleri yapmak gerekiyor.

Tabiata Uyumlu Çözümler

Hidrometeorolojik afetlerin etkilerini azaltmak için yenilikçi doğa temelli çözümler aranmaktadır. Yeşil çatıların ve şehir tarımın uygulanması, şehirlerdeki ısı adası etkisinin hafifletilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, ağaçlandırma ve doğal peyzaj, sel ve toprak kaymalarının önlenmesinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Yağmur suyu hasat sistemleri su kaynaklarımızın korunması için elzemdir. Cadde ve sokaklardaki ağaç yalakları birer yağış suyu depolama için yapılandırılabilir. Ağaç yalaklarında biriktirilen sular yer altı suyunu besler ve sel oluşumunu azaltır. Bu girişimler sadece afet risklerini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda biyoçeşitliliği artırır ve karbon emisyonlarını azaltarak iklim değişikliğiyle mücadeleye önemli bir katkı sağlar.

Daha Dayanıklı Bir Gelecek İçin Birlikte Hareket Edelim

İklim değişikliğiyle mücadelede her ne kadar gelişmiş ülkeler birimci derece sorumlu ise de hepimizin bir rolü olabilir. Şahıslar, bilim insanları ve hükümetler olarak el ele vererek daha güvenli, sağlıklı ve sürdürülebilir bir gelecek inşa edebiliriz. Erken uyarı sistemlerinin yaygınlaştırılmasına katkı sağlayabiliriz. Gelecek nesilleri korumak adına tüketim alışkanlıklarımızı değiştirebiliriz, israfları azaltabiliriz, varlık yönetimi yapabiliriz. Dünya meteoroloji günü sebebiyle bu hafta daha fazla evlerimizde, işyerlerimizde ve bilhassa okullarda israfları azaltma ve kaynakları verimli kullanma konusunu masaya yatırabiliriz. İklim ile mücadele konusunda çok farklı proje ve ticari kolaylaştırıcı teşvikler var. Biz niye bunlardan istifade etmeyelim?
İklim değişikliğinde gelişmiş ülkeler önemli bir role sahip olsa da, hep birlikte daha dirençli bir geleceğe katkıda bulunabiliriz. Şahsi çabaları, bilimsel araştırmaları ve hükümet politikalarını birleştirerek gelecek nesiller için güvenli ve sürdürülebilir bir çevre oluşturabiliriz. Erken uyarı sistemlerini savunmak ve uygulamak gibi basit eylemler, kriz zamanlarında hayat ve kaynak tasarrufu sağlayabilir. Birlikte, hem yerel hem de küresel ölçekte değişime katkı sağlayabiliriz.
Tüketim alışkanlıklarımızı değiştirmek iklim değişikliğiyle mücadelede çok önemlidir. Atıkları azaltarak ve kaynak yönetimini mükemmelleştirerek çevreye verdiğimiz zararları önemli ölçüde azaltabiliriz. Bu, evde başlar ve eğitimin geleceğin sürdürülebilirlik savunucularını şekillendirmede kilit bir rol oynadığı işyerlerine ve okullara kadar uzanır. Sorumlu tüketim hakkında tartışmalara katılarak ve verimli kaynak kullanımı stratejilerini paylaşarak, günlük seçimlerimizi etkileyen bir çevre bilinci kültürünü teşvik edebiliriz.
Dünya Meteoroloji Günü, iklim değişikliğiyle mücadeleye duyulan acil ihtiyacı ve bu çabalarda iş birliğinin önemini bizlere hatırlatmaktadır. Bizi harekete geçmeye heveslendirecek çok sayıda proje ve ticareti kolaylaştırıcı teşvik mevcuttur. Geri dönüşüm girişimlerinden enerji tasarrufu programlarına kadar pek çok fırsat bizleri bekliyor. Bu kaynaklar daha yeşil bir gelecek için bizleri birlikte çalışmaya teşvik ediyor. Bu projelerden daha fazla faydalanarak, iklim sorunlarını birlikte ve etkili bir şekilde çözebiliriz.
Sağlıcakla,

Daha fazla bilgi için;


https://wmo.int/about-wmo/world-meteorological-day

https://ufukavrupa.org.tr/

https://www.operandum-project.eu/

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0921344920306479

https://shs.cairn.info/journal-population-and-societies-2022-9-page-1?lang=en

https://doc.emdat.be/docs/data-structure-and-content/glossary/meteorological-hazards/



Hayata Bakış Açısı, Diğer Yazılar/