Suha Çalkıvik

 

Sinan Ünel’in ‘Pera Palas’ı ABD’de yeniden sahnede

  

ABD’de yaşayan oyun yazarı Sinan Ünel’in ‘Pera Palas’ oyunu sekiz yıl sonra yeniden sahneleniyor. Pasadena’daki Boston Court Theatre’da, Michael Michetti’nin rejisi ile 23 Temmuz’da prömiyeri yapılan oyunda, 10 oyuncu 27 farklı karakteri canlandırıyor. ‘Pera Palas’, 1996’da ‘NETC John Gassner Playwriting Award’ ve 1998’de ‘Daryl Roth Creative Spirit Award’ ödüllerini kazandı. ‘The Panowski New Play’ ve ‘Massachusetts Cultural Council New Plays’ yarışmalarında ise final eserleri arasında yer aldı.

1997’de ilk kez sahnelenen oyunun Broadway’deki versiyonunda ve Londra’da usta tiyatro adamı Ali Poyrazoğlu başrolü oynamış ve performansı, New York Times gazetesi başta olmak üzere basında övgü ile karşılanmıştı. Aynı oyunda Defne Halman da rol almıştı. ‘Pera Palas’, daha sonra 1999’da Broadway dışı bir prodüksiyon olarak ‘The Lark Theater’da ve son olarak da 2000 yılında Londra’da Gale Theatre’da sahnelendi.

Oyun, bir Türk mühendisin yaşamının ekseninde, Türkiye’nin yakın  tarihinin üç döneminin İstanbul’unda geçmektedir. 1918-24 yılları arasında işgal altında İstanbul’da, İngiliz tarzı yaşam biçiminin haremde yaşayan kadınlar üzerindeki yansımaları; 1952-54 Demokrat Parti döneminde Soğuk Savaş’ın etkileri, NATO’ya giriş ve Amerikan müttefiki bir ülkenin yeni türeyen zenginlerinin yaşamları; 1990’lı yılların ortasından itibaren radikal dinci hareketlerin etkinliğinin artmaya başladığı İstanbul, oyuna fon olarak seçilmiştir. Amerika'da okuyan, orada evlenen ve Amerika'ya göre kendi hayatını tanzim eden bu mühendis, iki kültür arasında bocalar. Bir dönem Türkiye'deki politik eylemlerin içinde bulunmuş ve kurduğu hayallerin yıkıldığını görünce alkole sığınarak, çöküntüye uğramıştır. Çocukluğuna ve İstanbul’a geriye dönüşlerle annesiyle yaşadıklarını hatırlar. Oyun, geleneksel değerler ve modern hayat, doğu-batı kültürleri arasındaki çatışmayı farklı bir anlayışla ele alıyor. Yazarın, kendi ailesinin yaşadıklarından yola çıkarak yazdığı yarı-otobiyografik bir oyun ‘Pera Palas’.

Yeni sahnelenişinde oyun metni, 11 Eylül sonrası dünyada yaşanan değişimlere paralel olarak yeniden gözden geçirilerek yazıldı. Zekice kurgulanmış ve tutkuları çarpıcı bir dille aktaran bir metin olarak oyun, tiyatro çevrelerinin sık sık sahnelenmesini istedikleri bir eser olarak görülüyor. Amerikalı anne ve Türk bir babanın oğlu olan Sinan Ünel, 1958’de doğdu. Ünel, Kansas Üniversitesi’nde İngiliz Edebiyatı ve Dramaturji Bölümü’nde okudu. Daha sonra, Boston Üniversitesi’nde Oyun ve Senaryo Yazarlığı Programını tamamladı. Yazarın Single Lives, Race Point adlı oyunları da katıldığı yarışmalarda ödüller kazandı.

 

Sinan Ünel’in son yazdığı oyun olan ‘Pathetique’, Mart ayında Huntingtan Theatre’da yapılan ‘Çığır açan Yeni Oyunlar Festivali’nde, sahnede okuma tiyatrosu olarak sergilendi ve tüm dikkatleri üzerinde topladı. Yazar, oyununu besteci Çaykovski’nin ölümünden önceki son senfonisi olan Pathetique’in çağrıştırdıkları üzerine kurguladığını açıkladı. Sinan Ünel, son olarak kazandığı oyun yazarlığı bursu ile  Huntington Theatre’da çalışmalarını sürdürüyor. Sinan Ünel’in yazdığı çok sayıda kısa oyun dışında, diğer çalışmaları arasında, ‘Tolstoy’s Den’, ‘Thalassa My Heart’, ‘The Lost Gospels of Blankenburg’, ‘Portals’, ‘A Mad Person’s Chronicle of a Miserable Marriage’, ‘The Vorse House’, ‘The Three of Cups’ adlı oyunları var.

 

Geçtiğimiz hafta Boston Court Theatre’da sergilenmeye başlanan ‘Pera Palas’a, basında oldukça geniş yer verildi:

 

‘Doğu ve Batı kültürlerinin çarpışması’,

 

‘Sinan Ünel’in 1999’daki Broadway dışı oyunu, Michael Michetti'nin dinamik rejisinin ellerinde daha iddialı geliyor’

 

‘Haftanın zirvedeki oyunu’

 

‘Yapım, çok iyi oyunculuklar, hikaye anlatımında ve atmosfer yaratmadaki  başarı ve oyun yazımında birçok temayı sıradan olmaktan kurtaran ekonomik anlayışla değer kazanıyor.’ 

 

‘Tartışmasız öneriyoruz bu oyunu.’