(Bu yazı Aralık 2009'da CNBC-E dergide yayımlanmıştır)

Catch a Fire

Son dönem Amerikan biyografi filmlerinin anlatımında ‘özgürlük savaşçısı ya da kahramanının serüvenleri’ klişesi egemendir. Oysa senarist Shawn Slovo Catch a Fire / Ateşin Ortasında (2006) filminde gerçek bir öyküyü derinlikli biçimde dile getirmiştir. Shawn bu hikâyeyi ilk duyduğunda 24 yıl hapis cezasına çarptırılmış olan Chamusso hâlâ tutukludur. 10 yıl sonra genel afla serbest bırakılır ve senarist onunla tanışarak günlerce bu öyküyü dinler.

Patrick Chamusso (Derek Luke) Johannesburg’un dış mahallelerinden birinde karısı ve iki kızıyla yaşamakta ve bir petrol rafinerisinde çalışmaktadır. 1980’lerde yeniden güç ve ivme kazanan Güney Afrika Özgürlük Hareketi’ne kayıtsız kalan Chamusso ailesiyle ilgilenmeyi ve genç futbol takımına antrenörlük yapmayı tercih eder. Kasabanın diğer yakasında yaşayan Nic Vos (Tim Robbins) beyaz bir polis şefidir. Karısı ülkenin güvenliği sağlanırsa kendilerinin ayrıcalıklı bir yaşamı olacağını öne sürerek eşinin mesleğini sürekli yüceltir. Vos ise ülkede 3 milyon beyazın ve 30 milyon siyahın yaşadığının ve ırkçılığın süremeyeceğini düşünmektedir ama yine de gücünü acımasızca kullanarak statükoyu korumayı sürdürür. Patrick’in rafineriyi  havaya uçurmakla haksız yere suçlandığı ve Africa Ulusal Kongresi’nden (ANC) olduğu iddia edildiği zaman polis şefi Vos ile yolları kesişir. Patrick ve karısına itiraf için işkence yapılır ve serbest bırakıldıklarında Patrick yepyeni bir insana dönüşür, Mozambik’teki ANC’ye katılmak için ailesini terk eder.

Derek Luke’un Patrick’i saf bir aziz olarak ele almayıp, kusurları da olan sade bir insanın dönüşümünü abartısız biçimde sergilemesi; Tim Robins’in sert bakışlarının arkasında bile bir sıcaklık saklayan hem zorba bir işkenceci hem de yanlış tarafta sıkışıp kalmış karmaşık bir adamı inandırıcı biçimde yansıtması, filmin başarısına büyük katkı sağlamış. Yönetmen Phillip Noyce bu filminde, sahneler arası hızlı ve keskin geçişleriyle, akıcı ve yerinde kullanılan yakın çekimleri ile derinlikli karakter analizleri sunarken ve ahlâk dersleri vermekten de uzak duruyor.

Suha Çalkıvik